Dossier olijfoliemarkt: waarom stijgt de prijs van olijfolie?

Wie regelmatig olijfolie gebruikt, kan het niet ontgaan zijn: een fles olijfolie kost tegenwoordig tientallen procenten meer dan een paar jaar geleden. Wat is de oorzaak van deze prijsstijging? En belangrijker: blijft dat zo? In dit artikel leggen we uit hoe de olijfoliemarkt werkt, welke factoren van invloed zijn en welke kant het op gaat met de olijfolieprijs.

Wat bepaalt de prijs van olijfolie?

De prijs van een fles olijfolie wordt, net als bij veel andere producten, bepaald door vraag en aanbod. Omdat olijfolie een product is dat wereldwijd wordt gebruikt, zijn er veel factoren die van invloed zijn op de prijs. Van tegenvallende oogsten tot klimaatveranderingen, opkomende markten en de oorlog in Oekraïne. Hieronder bekijken we de belangrijkste oorzaken van prijsfluctuaties, zodat duidelijk wordt waarom olijfolie soms duurder wordt en welke trends de olijfoliemarkt bepalen.

1. Natuurlijke oorzaken: klimaat en oogst

Extreme hitte en langdurige droogte

75% van alle olijfolie komt uit het mediterrane gebied. Door klimaatverandering hebben ze hier steeds vaker te maken met lange periodes van extreme hitte en droogte. Olijfbomen kunnen hiertegen, maar langdurig watertekort leidt wel degelijk tot flink lagere oogsten. Spanje, tot voor kort verantwoordelijk voor bijna de helft van de wereldproductie, zag de opbrengsten met tientallen procenten dalen, wat direct doorwerkte in de prijs.

Ziekten en plagen

Plagen zoals de olijfvlieg en ziektes zoals Xylella fastidiosa kunnen hele oogsten verwoesten. In Italië gingen duizenden hectaren olijfgaarden verloren aan de Xylella-ziekte, waarvoor nog geen remedie bestaat. Hierdoor produceert Italië inmiddels een stuk minder olijfolie dan voorheen. Preventie is de enige manier om de resterende olijfbomen te beschermen. In Italië is men dan ook druk bezig met de ontwikkeling van resistente olijfsoorten.

2. Economische en marktfactoren

Stijgende wereldwijde vraag naar olijfolie

Extra vierge olijfolie wordt steeds populairder als gezond alternatief voor andere vetten. Vooral in China, Canada en Australië groeit de vraag sterk. De consumenten daar zijn bereid extra te betalen voor kwaliteit en deze toenemende vraag drijft de prijs op. Zeker in jaren waarin de oogst in traditionele producentenlanden tegenvalt.

Explosieve groei van online verkoop

Goede olijfolie vind je niet in de supermarkt, terwijl de vraag naar kwaliteit en premiumproducten er wel degelijk is. Steeds meer consumenten kopen hun extra vierge olijfolie (EVOO) daarom online. Webshops hebben een ruim aanbod aan premiumvarianten en bieden ook grotere verpakkingen aan. Ook leveren ze uitgebreide informatie over de herkomst, oogstdatum en productiemethode waar de consument behoefte aan heeft.

Geopolitieke invloeden op de olijfoliemarkt

Wereldwijde politieke gebeurtenissen en handelstarieven hebben directe invloed op de prijs van olijfolie. Zo leidde de oorlog in Oekraïne tot een terugval in het aanbod van zonnebloemolie, waardoor olijfolie als alternatief duurder werd. Ook importheffingen, handelsverdragen – of het ontbreken daarvan – kunnen de prijs van een fles olijfolie flink opdrijven. Daarnaast zorgen hogere brandstofprijzen voor stijgende productiekosten en transportkosten, die uiteindelijk in de verkoopprijs worden doorberekend.

3. Nieuwe spelers op de olijfoliemarkt

Oost-Europa en de Balkan

Door het opwarmen van de aarde is het klimaat in landen zoals Kroatië en Slovenië vandaag de dag ideaal voor olijfbomen. Boeren breiden hun olijfgaarden uit en winnen inmiddels internationale prijzen met hun olijfolie. Zelfs in Hongarije – waar olijfbomen vroeger nauwelijks groeiden – experimenteren boeren nu succesvol met olijventeelt. Deze nieuwe spelers maken de wereldmarkt diverser en minder afhankelijk van traditionele producenten.

Nieuwe olijfolieproducenten buiten Europa

China, Saoedi-Arabië en Australië investeren grootschalig in olijfplantages, zowel voor de binnenlandse markt als voor toekomstige export. Vooral Australië lijkt veelbelovend dankzij geavanceerde irrigatietechnieken en een sterke focus op premiumkwaliteit en handelverdragen met Azië en Noord-Amerika. Dit vergroot het wereldwijde aanbod op termijn en kan de prijsdruk verlichten.

Prijsontwikkeling olijfolie tussen 1980 en 2025

Als we inzoomen op de prijsontwikkeling van de afgelopen decennia, zien we met name de invloed van klimaatverandering duidelijk terug. Tot 2022 was de prijs van olijfolie jarenlang stabiel, tussen de drie en vijf euro per kilo. Dat beeld veranderde vanaf 2022 toen Spanje te maken kreeg met langdurige droogte en hittegolven.

Spanje was op dat moment verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de wereldwijde productie. Toen in 2023 de oogst viel 55% lager uitviel dan normaal, ontstonden er grote tekorten en steeg de prijs met ruim 50% ten opzichte van een jaar eerder. Begin 2024 bereikte de prijs zijn hoogtepunt en was een fles olijfolie bijna 3 keer zo duur als gebruikelijk! Gelukkig zette in april 2024 de daling in, en inmiddels liggen de prijzen weer bijna op het oude niveau.

Hoe gaat de prijs van olijfolie zich verder ontwikkelen?

Hoewel de prijs van olijfolie weer bijna op zijn normale niveau is, blijven prijsstijgingen door klimaatverandering, oogstproblemen en geopolitieke invloeden op de loer liggen. Mogelijk biedt de opkomst van nieuwe producenten en markten perspectief. Kortom: de olijfoliemarkt zal ook de komende jaren dynamisch en verrassend blijven – Allesoverolijven.nl houdt je, zoals altijd, op de hoogte van de laatste ontwikkelingen!