Olijfolie

De wereld van olijfolie

Olijfolie: wie kan zich nog een wereld voorstellen zonder deze geweldige plantaardige olie? De mensheid gebruikt het letterlijk al duizenden jaren in gerechten, en lang geleden werd het zelfs gebruikt als brandstof voor olielampen. Waar komt olijfolie nu eigenlijk vandaan? Hoe wordt het gemaakt? En hoe gebruik je het? Welke vragen je ook hebt over olijfolie: Allesoverolijven.nl neemt je graag mee in de wereld van olijfolie.

Olijfolie: een korte geschiedenis

Uit de oudst bekende gegevens blijkt dat olijfolie al 4000 jaar voor onze jaartelling gebruikt werd. Het was rond het jaar 1200 voor Chr. dat het volk de Feniciërs de olijfboom vanuit het huidige Libanon verspreidden langs de kusten van de middellandse zee waar al snel werd ontdekt dat er een overheerlijke en voedzame olie uit de daaraan groeiende vruchten gewonnen kon worden. Met de groei van het Romeinse rijk, werden olijven, olijfolie en de cultuur eromheen over de rest van Europa, en later de wereld, verspreid.

Het maken van olijfolie

Afhankelijk van de soort olijf, worden olijven geoogst tussen november en januari. Om voor de beste kwaliteit olijfolie te zorgen, worden olijven met de hand geplukt en worden degene die al op de grond zijn gevallen niet gebruikt. Dit omdat deze al te rijp zijn. Bij jongere olijfbomen wordt dit gedaan met een speciale schudmachine die de olijven de boom uit schudt. Bij oude olijfbomen wordt er ouderwets geplukt omdat een machine de oude wortels kan beschadigen. 

Eenmaal geplukt oxideren olijven snel wat de olijfolie een vieze smaak geeft. Daarom worden ze binnen 24 uur verwerkt. Takjes en blaadjes worden eraf gehaald, de olijven worden gewassen en vervolgens tot een soort pasta vermalen. Het is uit deze pasta waaruit de olijfolie gewonnen kan worden, en wel op twee manieren: door te persen of te centrifugeren.

1. Persen

Bij deze methode wordt de pasta met een hydraulische pers geplet onder een druk van tot wel 400 bar. Deze eerst ‘persing’ die ook bekend staat als koude persing, noemen we extra vierge olijfolie. Deze wordt zo genoemd omdat de olie niet verhit wordt tot boven de 28°C en geen zuurgraad mag hebben boven de 0.8. Deze regel zorgt ervoor dat de chemische samenstelling van de olijfolie onaangetast blijft. Bij een tweede persing worden de olijven verwarmd om er zo nog meer olie uit te persen. Dit verwarmen zorgt dan wel weer voor een hogere zuurgraad, en daarmee voor een minder goede kwaliteit.

2. Centrifugeren

Vandaag de dag wordt olijfolie geproduceerd door middel van een centrifuge. Door middel van het centrifugeren wordt het mengsel van olie en water gescheiden van de pasta en blijven de pitten van de olijven heel. Dit voorkomt dat de olijfolie een bittere smaak krijgt. Het centrifugeren is een doorlopend proces en, omdat er dus geen olijven geperst worden, is er dus ook geen sprake meer van een eerste of tweede persing.

Herkomst van olijfolie

Wie aan olijfolie denkt, denkt waarschijnlijk aan Italië. Grappig genoeg komt ‘slechts’ 27% van alle olijfolie uit Italië. De grootste olijfolieproducent ter wereld? Dat is Spanje. Het grootste deel van de olijfolie komt uit het zuiden van Spanje en komt van de zogenaamde Picual-olijf. Deze olijven laten ze langer rijpen wat de olijfolie een intense smaak geeft. Hoewel de associatie van olijfolie met Zuid-Europa groot is, komt er ook veel olijfolie uit Noord-Afrika, het Midden-Oosten en Zuid-Amerika. De volgende landen zijn, op volgorde van productie, de grootste olijfolieproducenten ter wereld:

• Spanje
• Griekenland
• Tunesië
• Italie
• Marokko
• Turkije
• Syrie
• Portugal
• Algerije
• Egypte
• Argentinië
• Chilli

Voedingswaarde van olijfolie

Het is een vraag die veel mensen zichzelf toch nog steeds stellen: ‘is olijfolie nu gezond of niet?’ Wij kunnen deze vraag volmondig met “ja” beantwoorden! Olijfolie bestaat voornamelijk uit de vetten van onverzadigd oliezuur. Ook bevat het vetten palmitinezuur. Onverzadigde vetten hebben de gewoonte slechte vetten in het menselijk lichaam te vervangen. Deze vetten vind je bijvoorbeeld ook in ongebrande noten en avocado’s. Daarnaast bevat olijfolie veel anti-oxidanten die je cellen beschermen tegen veroudering. Hierdoor is het zelfs bij een vetarm dieet nuttig om olijfolie te gebruiken. De plantaardige vetten die er in olijfolie zitten, werken cholesterolverlagend en hebben een positief effect op het lipidenprofiel in je bloed. Het helpt dus ook tegen hart – en vaatziekten.

In 2005 werd door het tijdschrift Nature bekend gemaakt dat onderzoekers een stof genaamd oleocanthal in olijfolie hadden ontdekt. De werking hiervan komt overeen met een pijnstiller en/of ontstekingsremmer zoals ibuprofen. Door hoogleraar Prof. M. Katan aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, werd in Trouw gesteld dat olijfolie inderdaad gezond is, maar niet per definitie gezonder dan sla-olie of andere oliën. Omdat er in Europa een overschot aan olijfolie is, worden er een boel onderzoeken gedaan naar de gezondheid ervan om de consumptie ervan te stimuleren. Dat neemt echter niet weg dat er één glasharde waarheid is als het aankomt op dit vloeibare goud in de keuken: olijfolie is hartstikke gezond! Eet smakelijk!